• Czym jest utrata wartości handlowej pojazdu?
• Kto może ubiegać się o odszkodowanie za utratę wartości?
• Jak obliczana jest wartość utraty handlowej pojazdu?
• Nie zawsze Ci się należy, jak wtedy postępować?

Po naprawie, pomimo tego, że pojazd całkowicie sprawny, jest wart mniej. Wszystkie koszty naprawy zostaną pokryte wtedy z ubezpieczenia OC sprawcy. Jednak poszkodowany kierowca ma prawo do pełnego odszkodowania od utraty wartości handlowej pojazdu. W tym artykule szczegółowo wyjaśnimy, w jaki sposób można się ubiegać o takie odszkodowanie oraz jak obliczyć faktyczną wartość swojego samochodu.

Czym jest utrata wartości handlowej pojazdu?

Utrata wartości handlowej pojazdu to ubytek wartości po zdarzeniu drogowym (kolizji lub wypadku), który został spowodowany przez innego kierowcę. Utratę tą oblicza się na podstawie różnicy pomiędzy wartością pojazdu przed kolizją a jego wartością już po kolizji. Oprócz tego pojazd musi zostać naprawiony zgodnie z zaleceniami producenta. Oznacza to naprawę w ASO lub w warsztacie, który współpracuje z ubezpieczycielem.

Jedynie w przypadku szkód, które zostały wyrządzone na częściach metalowych lub na ramie pojazdu możemy mówić o utracie wartości handlowej pojazdu. W innych przypadkach nie będzie się ono do niego kwalifikować (w przypadku poważnych szkód może też być orzeczona szkoda całkowita).

Oznacza to, że jeśli uszkodzeniu uległy części plastikowe, lampy czy szyby, nie są one uznawane za utratę wartości. Na koszty naprawy auta składają się:

• koszty części zamiennych (oryginalnych lub używanych)
• koszty roboczogodzin związanych z naprawą
• koszt napraw blacharskich i malowania samochodu

Istotne jest to, że jeśli uszkodzeniu uległy części, które można bez problemu wymienić w całości bez ingerencji w konstrukcję auta, to wartość pojazdu po naprawie będzie taka sama, jak wartość pojazdu nieuszkodzonego. Całkiem nie tak dawno sprawa dotycząca utraty wartości handlowej pojazdu była kwestią sporną pomiędzy kierowcą a ubezpieczycielem, którzy mieli wątpliwości, czy można mówić o ich pełnej szkodzie.

Dlatego w 2002 roku Sąd Najwyższy zajął wyraźne stanowisko, orzekając, że każdy właściciel uszkodzonego pojazdu może ubiegać się o odszkodowanie, nawet jeżeli uważa, że jego pojazd warty jest mniej. Bez względu na to, czy pierwotnie chciał sprzedać auto, czy wciąż chciał go użytkować.

Kto może ubiegać się o odszkodowanie za utratę wartości?

Wedle gospodarki rynkowej, każdy może sprzedać dany przedmiot w dowolnej chwili. Sąd uznał, że anachronizmem jest podział na dobra, które są przeznaczone do handlu i te, które służą do użytku prywatnego. Również Komisja Nadzoru Finansowego wskazała, że ubezpieczyciel w tej kwestii ma zobowiązania. Co ważne, jeżeli ubezpieczyciel nie stosuje się do tych wytycznych, KNF może to zweryfikować i nałożyć karę.

O odszkodowanie za utratę wartości pojazdu może wystąpić każdy poszkodowany kierowca, nawet jeśli jego pojazd został już naprawiony. Poniesione szkody w wypadku zawsze równają się wypłacie niższego odszkodowania i pomniejszeniem wartości samego pojazdu.

Ubezpieczyciele nie chcą wypłacać należnych pieniędzy w przypadku starszych samochodów osobowych. Wynika to z metod, jakie stosują kosztorysanci, ponieważ według nich pojazdu, który ma więcej niż 6-8 lat nie opłaca się naprawiać, a procent wartości auta jest niewielki. Przepisy nie precyzują jednak wieku uszkodzonego pojazdu, w przypadku którego można starać się o odszkodowanie.

Jedynym wyjątkiem, kiedy nie przysługuje odszkodowanie za utratę wartości handlowej pojazdu, jest orzeczenie, że wystąpiła pełna szkoda. Oznacza to, że naprawa auta znacznie przewyższyłaby jego wartość i nie będzie to korzystne dla poszkodowanego.

Jak obliczana jest wartość utraty handlowej pojazdu?

Wartość rynkowa samochodu jest ustalana zarówno przed wypadkiem, jak i po nim. Najczęściej wartość pojazdów przed szkodą określona jest na podstawie średniej ceny z podobnych aut. Jeśli ma być ona rzetelna i dokładna potrzebna będzie pomoc rzeczoznawcy. Więcej dowiesz się w cenniku reczoznawcy samochodowego, który ustali jego aktualną wartość. Wysokość tego odszkodowania zależy od kilku czynników:

• wartości pojazdu przed wypadkiem
• zakresu szkód
• eksploatacji auta
• kosztu naprawy samochodu
• marki pojazdu

Im bardziej zużyte auto, tym mniej warte. Jednocześnie, jeśli wystąpiły duże szkody, to koszty dla poszkodowanego kierowcy automatycznie rosną. Co ważne, przy małych uszkodzeniach takich jak: małe wgniecenia czy rysy uznaje się, że nie wystąpiła utrata wartości pojazdu.

Zadaniem rzeczoznawcy nie jest ustalenie nie tylko wartości pojazdu po szkodzie, musi on ustalić, ile faktycznie pojazd był wart przed samym wypadkiem. Jest to możliwe dzięki dostępowi do specjalistycznych programów kosztorysowych, takich jak: Audatex, Infoexpert, DAT. Dostęp do nich mają jedynie wykwalifikowani rzeczoznawcy.

Wielu z nich korzysta również z instrukcji wydanej przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców Samochodowych. Znajdują się w nim wskazania dotyczące postępowania przy procedurze, która określa wiek pojazdu i zakres szkód, jakie miały miejsce. Wszystko to jest możliwe do obliczenia, dzięki wzorowi, z którego korzystają rzeczoznawcy.

Wzór oraz warunki określania wartości handlowej zawarte są w instrukcji ustalenia utraty wartości handlowej- zobacz więcej na: Utrata wartości handlowej pojazdu. Jest to dokument wydany przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców Samochodowych Ekspertmot. Ma on swoje zastosowanie również w programie Info-expert, który jest jednym z najpopularniejszych programów do sporządzania kosztorysów i ustalenia wartości handlowej. W jego skład wchodzą:

• utrata wartości
• wartość rynkowa samochodu
• ilość miesięcy użytkowania auta
• wartość samochodu przed wypadkiem i po wypadku
• ubytek wartości wynikający z użytkowania i zakresu uszkodzeń (w ciągu 2 tygodni użytkowania pojazdu

źródło: materiały własne redakcji

Nie zawsze Ci się należy, jak wtedy postępować?

Często wykorzystywana jest również tabela, dzięki której można dokładniej określić, jak duży ubytek wystąpił ze względu na eksploatację auta. Instrukcja ta nie ma mocy prawnej, jednak szczegółowo podane są informacje dotyczące sposobu ustalania rynkowego ubytku wartości pojazdów. Rzeczoznawcy chętnie z niej korzystają i jest ona dla nich dobrym narzędziem w codziennej pracy.

Odszkodowanie za rynkowy ubytek wartości pojazdów nie jest wypłacane automatycznie i jest roszczeniem niezależnym od tego, które należy się jako pokrycie kosztów naprawy. Żeby je uzyskać, konieczne jest zwrócenie się do ubezpieczyciela z odpowiednim wnioskiem. Zadaniem poszkodowanego jest wykazanie, że pojazd po wypadku jest wart mniej, niż przed nim.

Zdarzają się jednak sytuacje, gdy poszkodowany nie otrzymuje odszkodowania za utratę wartości handlowej pojazdu. Są to takie sytuacje jak:

• wystąpienie wcześniejszej szkody
• szkoda całkowita
• przedawnienie, jeśli od wypadku minęło więcej niż 3 lata

Istotny jest również wiek pojazdu. Według rzeczoznawców, o utracie handlowej możemy mówić, gdy auto osobowe nie jest użytkowane dłużej niż 6 lat, motocykl nie dłużej niż 3 lata, a samochód ciężarowy 4 lata. Jednak limity dotyczące wieku pojazdu nie są sztywne. To rzeczoznawca na podstawie zebranych informacji szacuje wartość pojazdu i ewentualną wysokość odszkodowania. Dalsza procedura odbywa się już jak przy standardowym odszkodowaniu.

Duża ilość poszkodowanych nie wie o innych przysługujących im możliwościach, a sami ubezpieczyciele nie informują o odszkodowaniu za utratę wartości pojazdu. Często odmawiają nawet wypłaty odszkodowania, wskazując, że samochód nie stracił na wartości.