Poszkodowani często nie wiedzą, że mają cały katalog świadczeń do uzyskania. I to tylko przy jednym wypadku. Starty mogą bowiem powstawać na wielu poziomach. Do takich strat należy m.in. rynkowy ubytek wartości pojazdu. Na czym polega i jak można starać się o odszkodowanie?
- Jak się określa rynkowy ubytek wartości pojazdu?
- Przy jakich pojazdach można starać się o odszkodowanie?
- Co uniemożliwia uzyskanie odszkodowania za utraconą wartość pojazdu?
- Co jest potrzebne, by uzyskać odszkodowanie?
- Co zrobić, gdy pojawią się problemy z odszkodowaniem?
Każdy samochód po wypadku traci na wartości. Dla właściciela jest to oczywiste, bo nie będzie mógł już sprzedać pojazdu w pełnej cenie. W dodatku sprzedanie takiego pojazdu wiąże się z trudnościami. Potencjalni klienci podchodzą do uszkodzonych samochodów z dozą nieufności. Nie wiadomo bowiem, jak duże były szkody i czy naprawa została wykonana poprawnie. Obawiają się także o bezpieczeństwo takiego pojazdu.
W takiej sytuacji można więc mówić o stracie. Tymczasem odszkodowanie ma być rekompensatą za wszystkie straty, nawet te potencjalne. Według SN odszkodowanie może więc obejmować nie tylko zapłatę za naprawę, ale także kwota którą stanowi utrata wartości handlowej pojazdu.
W praktyce oznacza to więc, że jako poszkodowany możesz starać się o odszkodowanie. Nie jest to trudne, choć proces naliczania odszkodowania tego typu różni się znacznie od wyliczania kwoty odszkodowania na naprawę samochodu.
Jak się określa rynkowy ubytek wartości pojazdu?
Źródło: Informacje własne na podstawie prowadzonych spraw
Obliczenia utraty wartości handlowej pojazdu na podstawie:
- wartości pojazdu przed szkodą
- wartości samochodu po szkodzie — wraku
Najpierw więc należy obliczyć wartość samochodu.
Wartość samochodu przed szkodą oblicza rzeczoznawca. Robi to na podstawie danych udostępnianych przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców „Ekspertmot”. Są to na bieżąco uaktualniane dane najpopularniejszych modeli i roczników. Zawierają one uśrednione wartości rynkowe. W praktyce rzeczoznawcy korzystają z programu komputerowego „Info-Ekspert”, który automatycznie podpowiada właściwe wartości.
Warto jednak zauważyć, że dane te nie są w pełni precyzyjne. Nie uwzględniają np.: przebiegu, dodatkowego wyposażenia czy np.: tuningu. Dlatego rzeczoznawca powinien zrobić badania rynkowe, aby ustalić rzeczywistą wartość danego pojazdu w lokalnych warunkach.
Po ustaleniu wartości sprzed wypadku rzeczoznawca musi określić wartość pojazdu już po wypadku. Tutaj opiera się przede wszystkim na własnoręcznych oględzinach pojazdu. Sprawdza on uszkodzenia pojazdu i ustala ich wpływ na jego wartość. Jeżeli to konieczne, badania przeprowadzane są w Stacji Kontroli Pojazdów lub ASO. Rzeczoznawca w niektórych przypadkach może określić jaka jest utrata wartości na podstawie zdjęć i opisów szkody, a także kosztorysu.
Rzeczoznawcy mają także wzór matematyczny, wedle którego mogą dość precyzyjnie określić utratę wartości handlowej. Obecnie jednak nikt nie zajmuje się różnymi obliczeniami. Robi to program “Info-Ekspert” na podstawie wprowadzonych danych.
Wzór opiera się na takich zmiennych jak:
- wartość rynkowa pojazdu przed kolizją
- wartość pojazdu po kolizji
- utrata wartości handlowej pojazdu określona w procentach w ciągu pierwszych 2 tygodni jego użytkowania
- liczba miesięcy użytkowania pojazdu
Różnica pomiędzy wartością pojazdu sprzed szkody a wartością już po szkodzie daje właśnie utratę wartości pojazdu. Kwota ta jest jednocześnie wartością odszkodowania.
Przy jakich pojazdach można starać się o odszkodowanie?
W prawie nie istnieją żadne wytyczne, jak należy obliczać wartość pojazdu, oraz jakie należy stosować kryteria. W praktyce jednak rzeczoznawcy stosują instrukcję wydaną przez stowarzyszenie Ekspertmot. W niej można znaleźć dość dokładne wytyczne związane z określaniem rynkowego ubytku wartości.
Jednym z ważniejszych kryteriów jest wiek. Według Sądu Najwyższego kryterium to nie powinno być brane pod uwagę — należy bowiem określać jedynie rzeczywisty ubytek. Według rzeczoznawców jednak wartość pojazdu zmienia się wraz z wiekiem. Dlatego odszkodowanie jest możliwe gdy:
- samochód osobowy jest użytkowany nie dłużej niż 5 lat
- motocykl jest użytkowany nie dłużej niż 3 lata
- samochód ciężarowy jest użytkowany nie dłużej niż 3 lata
Warto jednak zwrócić uwagę, że są to okresy orientacyjne. W wyjątkowych przypadkach np.: samochodu rzadziej użytkowanego lub wyjątkowo zadbanego możliwe jest uzyskanie odszkodowania dla starszego pojazdu. Tak samo proponowane okresy mogą się skrócić, gdy samochód jest intensywnie eksploatowany, np.: przez przedstawiciela handlowego.
Odszkodowanie za ubytek wartości pojazdu jest możliwe tylko wtedy, gdy uszkodzeniu ulegną metalowe i lakierowane części nadwozia oraz ramy.
Co uniemożliwia uzyskanie odszkodowania za utraconą wartość pojazdu?
Nie uzyskasz odszkodowania z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu, gdy:
- utrata wartości jest niższa niż 200 zł
- gdy samochód miał w przeszłości poważniejsze szkody
- uszkodzeniu uległy jedynie elementy wyposażenia nadwozia, elektryki i zespoły mechaniczne — jak silnik, czy skrzynia biegów
Poszkodowany nie może uzyskać także odszkodowania, gdy ubezpieczyciel stwierdził szkodę całkowitą. Dzieje się tak, ponieważ odszkodowanie jest różnicą pomiędzy wartością pojazdu przed szkodą i po niej.
Odszkodowanie nie jest możliwe także, gdy od szkody minęło więcej, niż 3 lata lub poszkodowany podpisał ugodę. Tym sposobem bowiem zrzeka się wszelkich roszczeń.
Co jest potrzebne, by uzyskać odszkodowanie?
Wedle stanowiska Sądu Najwyższego odszkodowanie nie tylko należy się poszkodowanym, ale powinno być ono wypłacane jako część właściwego odszkodowania. W praktyce jednak poszkodowani muszą złożyć dodatkowy wniosek o odszkodowanie za utratę wartości. Do niedawna ubezpieczyciele nawet nie informowali poszkodowanych, że jest taka możliwość. Obecnie jednak mają taki obowiązek.
Aby uzyskać takie odszkodowanie nie musisz przedstawiać żadnych dodatkowych dokumentów. To zadaniem ubezpieczyciela jest ustalenie wartości pojazdu oraz jej ubytku. Ubezpieczyciel w tym przypadku nie musi żądać żadnych dodatkowych informacji i dokumentów. Jednakże wycena niezależnych rzeczoznawców samochodowych, zwłaszcza w przypadku pojazdu nietypowego lub zabytkowego może pomóc we właściwym ustaleniu rynkowego ubytku wartości handlowej.
Dodatkowe dokumenty należy przedstawić tylko w przypadku, gdy samochód jest w leasingu. Poszkodowany powinien zwrócić się do swojej firmy leasingowej z wnioskiem o upoważnienie do odbioru odszkodowania. Po jego zaakceptowaniu leasingodawca wydaje upoważnienie. Bez tego dokumentu leasingobiorca nie może uzyskać odszkodowania — prawnie bowiem nie jest właścicielem pojazdu.
Chcesz dowiedzieć sie więcej o ubytku wartości handlowej? Zajrzyj na: Utrata wartości handlowej pojazdu.
Co zrobić, gdy pojawią się problemy z odszkodowaniem?
Choć staranie się o odszkodowanie nie jest kłopotliwe, to po drodze jednak mogą pojawić się problemy. Należą do nich:
- niewłaściwe określenie wartości pojazdu przed szkodą
- niedokładne oględziny i złe oszacowanie strat
To prowadzi do wypłaty zaniżonego odszkodowania. Co możesz zrobić w takiej sytuacji?
Zasadniczo są 3 opcje. Najpierw zawsze warto odwołać się od decyzji ubezpieczyciela. Wystarczy, że prześlesz pismo na adres podany w decyzji ubezpieczyciela. W nim musisz zawrzeć:
- właściwą kwotę odszkodowania
- uzasadnienie swojego stanowiska
- dokumenty potwierdzające wartość samochodu, np.: opinię niezależnego rzeczoznawcy
Pomimo dobrej argumentacji i niezależnej dokumentacji ubezpieczyciel nie musi zgodzić się z Twoim odwołaniem. To jednak nie oznacza, że musisz zostawać z zaniżonym odszkodowaniem. Możesz zgłosić swoją skargę do Rzecznika Finansowego. Ten sprawdzi, czy faktycznie wypłacone odszkodowanie jest za niskie. Następnie podejmie u ubezpieczyciela interwencję. Tutaj jednak ubezpieczyciel również nie ma prawnego obowiązku, aby przychylić się stanowiska Twojego i RF.
Ubezpieczyciel ma jednak obowiązek stosować się do wyroków wydawanych przez sąd. Jeżeli więc wszystkie środki zawiodą — możesz złożyć pozew. W nim również musisz wskazać kwotę satysfakcjonującego odszkodowania. Musisz jednak uzasadnić swoje roszczenia, a także dołączyć dowody. Tutaj — podobnie, jak w przypadku odwołania-wystarczy opinia niezależnego rzeczoznawcy.
Ostatnim wyjściem jest skorzystanie z usług kancelarii odszkodowawczej. Wówczas pominiesz całą długą drogę do uzyskania właściwego odszkodowania. Kancelaria samodzielnie ustali właściwą wartość samochodu i wysokość odszkodowania. Zajmie się także odwołaniem od decyzji ubezpieczyciela, a w ostateczności — sprawą sądową.
Koniecznie przeczytaj artykuł: ,,Oświadczenie sprawcy szkody. Co musisz wiedzieć, by uniknąć problemów?".
