Wymiana prawa jazdy. Co trzeba wiedzieć?

Proces wymiany prawa jazdy nie wiąże się z koniecznością ponownego uzyskiwania uprawnień, lecz jedynie z przejściem formalnej procedury administracyjnej. Co warto o tym wiedzieć?  

Wymiana prawa jazdy bezterminowego 

Początkowo bezterminowe prawo jazdy było wyjątkowym przywilejem dla kierowców, którzy nie musieli martwić się o konieczność jego wymiany. Jednak od 19 stycznia 2013 roku każde nowe prawo jazdy ma określoną datę ważności, nieprzekraczającą 15 lat. Co więcej, istniejące bezterminowe prawa jazdy stracą ważność do 2033 roku. To oznacza, że wszyscy posiadacze tego dokumentu muszą go wymienić przed końcem tego okresu. 

Proces wymiany - co warto wiedzieć?

Proces wymiany bezterminowego prawa jazdy rozpocznie się w 2028 roku i potrwa przez kolejne 5 lat. Warto jednak zaznaczyć, że data ważności dokumentu nie równa się z terminem uprawnień do prowadzenia pojazdów. Osoby te nie będą musiały przechodzić badań lekarskich, zgodnie z obowiązującymi przepisami dla posiadaczy praw jazdy na określony termin.

Jak wymienić bezterminowe prawo jazdy?

Osoby planujące wymianę prawa jazdy muszą udać się do urzędu i złożyć wniosek o wydanie nowego dokumentu. Ważne dokumenty dołączane do wniosku to wypełniony formularz, aktualne zdjęcie, kopia obecnego prawa jazdy, potwierdzenie opłaty, oświadczenie o zapoznaniu się z treścią kodeksu karnego, oświadczenie zgodne z ustawą o kierujących pojazdami oraz w niektórych przypadkach, dowód osobisty.  

Koniec epoki bezterminowych praw jazdy

Niestety, do 2033 roku nikt już nie będzie mógł poszczycić się bezterminowym prawem jazdy. Wymiana dokumentu stanie się obowiązkiem dla wszystkich, którzy chcą kontynuować legalne prowadzenie pojazdów. Ci, którzy zignorują ten obowiązek, stracą uprawnienia do kierowania pojazdami na podstawie swojego dotychczasowego prawa jazdy. Dlatego warto być świadomym tych zmian i przygotować się na nie, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Wymiana prawa jazdy po ślubie - czy to konieczne? 

Tak, jednak dotyczy to głównie zmiany danych osobowych, zwłaszcza nazwiska. Wymiana dokumentu jest niezbędna w przypadku, gdy po ślubie decydujemy się na zmianę nazwiska, bez względu na płeć. Ważne jest, aby ten proces został zrealizowany w ciągu 30 dni od dokonanej zmiany. 

Nie ma jednak powodu do niepokoju – podobnie jak w przypadku wymiany bezterminowego prawa jazdy, nie ma konieczności przechodzenia ponownych badań lekarskich. Aby uzyskać nowy dokument, wystarczy złożenie wniosku i uregulowanie stosownej opłaty. Procedura ta pozwala na dostosowanie prawa jazdy do zmienionych danych osobowych po ślubie.  

Kiedy jeszcze należy wymienić prawa jazdy? 

Oto sytuacje, w których konieczne jest rozważenie wymiany dokumentu:

• minął termin ważności dokumentu,
• minął termin ważności konkretnej kategorii,
• dokument został uszkodzony, skradziony lub zagubiony,
• zmiana nazwiska, 

Ważne! Zmiana miejsca zamieszkania nie jest już powodem do wymiany prawa jazdy, zgodnie z nowym wzorcem dokumentu od marca 2019 roku.

Ile kosztuje wymiana prawa jazdy? 

Standardowa opłata za prawo jazdy wynosi 100,50 zł, gdzie 100 zł to opłata komunikacyjna, a 0,50 zł to opłata ewidencyjna. Warto jednak pamiętać, że do tej kwoty może dojść dodatkowe 200 zł, jeśli konieczne są badania lekarskie w związku z utratą ważności poprzednich. 

Dla wielu osób kwota ta może wydawać się dość wysoka, ale warto zrozumieć, co się za nią kryje. Opłata za prawo jazdy obejmuje nie tylko koszty produkcji i dystrybucji dokumentu, ale także zabezpieczenie przed podrobieniem. Dodatkowo uwzględnia efektywne prowadzenie procedur administracyjnych i elektroniczne zarządzanie sprawami związanymi z prawem jazdy.

Gdzie i jak wymienić prawa jazdy? 

W przypadku konieczności wymiany prawa jazdy, istnieje kilka opcji, zależnych od miejsca zamieszkania. Procedury różnią się w zależności od lokalizacji:

• urzędy miasta (dotyczy miast na prawie powiatu),
• urzędy dzielnicowe (obejmuje wyłącznie mieszkańców Warszawy), 
• starostwa powiatowe (dotyczy pozostałych osób). 

Ważne jest, aby wybrać właściwe miejsce składania wniosku, dostosowane do własnej lokalizacji.

Wymiana prawa jazdy online

Od momentu uruchomienia portalu ePUAP.gov.pl istnieje możliwość składania wniosków o wymianę prawa jazdy online. Proces ten jest dostępny dla przypadków zmiany danych osobowych oraz utraty ważności dotychczasowego prawa jazdy. 

Osoby decydujące się na wymianę online mogą załączyć elektroniczne wersje dokumentów lub czytelne skany, zamiast dostarczać fizyczne kopie. Dzięki opcji wymiany online oraz elastyczności co do terminów, proces ten staje się bardziej dostępny i przyjazny dla kierowców, ułatwiając zachowanie zgodności z obowiązującymi przepisami. 

Wymiana prawa jazdy - jakie dokumenty są potrzebne? 

Zanim przystąpisz do złożenia wniosku o wymianę prawa jazdy, warto zadbać o kompletność niezbędnych dokumentów. W roku 2023 wymagane są następujące dokumenty:

• formularz wniosku

Dostępny do pobrania na stronie obywatel.gov.pl lub w lokalnym urzędzie.

• dowód uiszczenia opłaty

Wniosek musi być poparty potwierdzeniem wniesienia opłaty za nowe prawo jazdy.

• aktualne zdjęcie

Wyraźna, kolorowa fotografia o wymiarach 35 x 45 mm w pozycji frontalnej.

• dowód osobisty, paszport lub karta pobytu 

Wymagane do potwierdzenia tożsamości wnioskodawcy; w przypadku cudzoziemców – paszport lub karta pobytu.

• orzeczenie lekarskie 

Konieczne w przypadku, gdy wymaga tego aktualny stan zdrowia wnioskodawcy.

• oryginał prawa jazdy

Urzędnik dokona kopii do akt, dlatego ważne jest, aby mieć ze sobą oryginał dokumentu do wglądu. 

Dbając o kompletność wymaganych dokumentów, proces wymiany prawa jazdy będzie sprawniejszy i pozbawiony niepotrzebnych komplikacji. Wnioskodawcy powinni skonsultować się z lokalnym urzędem lub odwiedzić stronę obywatel.gov.pl. 

Badanie lekarskie do prawa jazdy: wymogi i procedury

Przy wymianie bezterminowych praw jazdy w kategoriach AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, T, zazwyczaj nie jest konieczne przechodzenie dodatkowych badań medycznych. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy prawo jazdy zostało wydane na czas określony z powodu ograniczeń zdrowotnych.

Osoby posiadające prawa jazdy w kategoriach C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E, które obowiązują przez 5 lat i wymagają przedłużenia co 5 lat, muszą poddać się badaniom lekarskim.

Podczas badania lekarskiego do prawa jazdy, lekarz sprawdza kilka kluczowych aspektów: wzrok, słuch, ciśnienie krwi, poziom cukru (osoby z cukrzycą). Ponadto wypełniany jest formularz dot. m.in. historii chorób. 

Ile trwa wymiana prawa jazdy? Jak przebiega wydanie prawa jazdy? 

W większości przypadków otrzymanie nowego prawa jazdy zajmuje zaledwie do 9 dni roboczych od złożenia wniosku. Jednakże, w sytuacjach wyjątkowych, gdy urząd musi wyjaśnić pewne kwestie związane z kierowcą, czas oczekiwania może zostać przedłużony nawet do 2 miesięcy. 

Aby sprawdzić aktualny status swojego prawa jazdy, wystarczy skorzystać z platformy info-car.pl. Wystarczy podać swój numer PESEL, datę urodzenia, numer PKK oraz imię i nazwisko. 

System wyświetli jeden z trzech statusów:

• Przyjęto wniosek – trwa postępowanie administracyjne

Oznacza, że trwają czynności wyjaśniające lub dokument jest w fazie produkcji. 

• Przyjęto dokument w urzędzie, dokument do odbioru 

Informuje, że dokument jest gotowy i można udać się po odbiór osobiście.

• Niepoprawne dane, brak spraw w toku lub dokument wydany

Sygnalizuje błędne dane, brak aktywnego procesu lub gotowe wydanie dokumentu.

Gotowe prawo jazdy można odebrać osobiście w urzędzie lub skorzystać z opcji dostarczenia pocztą. Wydanie nowego prawa jazdy za pośrednictwem poczty należy zaznaczyć już na etapie składania wniosku. 

Jazda bez ważnego prawa jazdy - co za to grozi?  

Podejmując decyzję o jeździe bez ważnego prawa jazdy, warto zdać sobie sprawę z surowych konsekwencji, jakie mogą wyniknąć z tego wykroczenia, zwłaszcza od 2023 roku, kiedy kary zostały zaostrzone. Oto, co może grozić za brak lub posiadanie nieważnego dokumentu. 

Brak prawa jazdy przy sobie 

Jeśli mamy ważne prawo jazdy, ale nie mamy go przy sobie, nie zostaniemy ukarani. Od 5 grudnia 2020 roku nie obowiązuje już obowiązek noszenia dokumentu. Niemniej jednak, dla własnej pewności, warto nadal mieć go przy sobie lub korzystać z aplikacji mObywatel, gdzie są dostępne informacje o uprawnieniach. 

Zatrzymane prawo jazdy na okres 3 miesięcy

Jeśli prawo jazdy zostało zatrzymane na okres 3 miesięcy, a w tym czasie prowadzimy pojazd, grozi nam mandat od minimum 1500 zł i przedłużenie okresu do 6 miesięcy. W przypadku powtórzenia sytuacji, uprawnienia kierowcy mogą zostać całkowicie cofnięte.

Brak uprawnień do prowadzenia pojazdu 

Jeśli prowadzimy pojazd, nie posiadając odpowiednich uprawnień, mandat wynosi minimum 1500 zł (maksymalnie do 30 tys. zł, jeśli sprawa trafi do sądu), a także orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów. 

Inne konsekwencje

Policja może nakazać odholowanie samochodu, jeśli nie ma możliwości przekazania kierownicy innej osobie. W przypadku wypadku, brak ważnego dokumentu może być podstawą dla ubezpieczyciela do przeniesienia odpowiedzialności na sprawcę zdarzenia. 

Podsumowanie:

1. Prawa jazdy wymienia się na nowe, gdy utracą ważność, zazwyczaj po 15 latach od daty wydania. 
2. Od 2013 roku nie wydaje się bezterminowych praw jazdy. Wymiana dotyczy praw jazdy wydanych przed 2013 rokiem i będzie miała miejsce między latami 2028 a 2033.
3. Opłata za wymianę prawa jazdy wynosi 100,50 zł, a w przypadku konieczności nowych badań lekarskich, suma wzrasta do 300,50 zł.
4. Proces wymiany prawa jazdy najczęściej trwa do 9 dni roboczych.

Źródła: 

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie wydanie dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. 
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2023 r. poz. 622 i 1123).