Darowizna samochodu lub jego części to zmiana właściciela pojazdu bez ponoszenia wysokich kosztów. Proces wymaga jednak spełnienia kilku formalności uwzględniających nowelizacje przepisów z lipca 2023 roku.
Darowizna samochodu to proces, w którym osoba (darczyńca) dobrowolnie i bezpłatnie przekazuje własność swojego pojazdu innej osobie, która może być zarówno członkiem rodziny, jak i nowo poznaną osobą.
Taka forma przekazania własności jest popularna wśród rodzin, gdzie rodzice często decydują się na przekazanie swojego pojazdu dzieciom. To nie tylko umożliwia młodym kierowcom posiadanie własnego auta, ale również może pozytywnie wpłynąć na wysokość składki ubezpieczeniowej, szczególnie jeśli obdarowany staje się współwłaścicielem pojazdu wraz z osobą posiadającą zniżki za bezszkodową jazdę.
Ważne jest, aby pamiętać o prawidłowym sporządzeniu dokumentacji. Choć zgodnie z polskim prawem (art. 890 Kodeksu cywilnego) umowa darowizny powinna być w formie aktu notarialnego, to w przypadku samochodu nie jest to konieczność. Możliwe jest przekazanie pełnej lub częściowej własności auta bez konieczności formalności notarialnych. Odpowiednie przygotowanie dokumentów jest kluczowe, aby proces darowizny był ważny i zgodny z prawem.
Umowa darowizny samochodu - jak napisać?
Aby prawidłowo sporządzić umowę darowizny samochodu, należy przestrzegać określonych wytycznych. W 2023 roku proces ten jest uproszczony, ponieważ umowę można napisać samodzielnie, nawet ręcznie, bez konieczności odwiedzania notariusza.
Kluczowe jest jednak zawarcie wszystkich istotnych elementów w dokumencie. Oto, co powinna zawierać umowa darowizny samochodu:
data i miejsce zawarcia umowy
Precyzyjnie określ datę i miejsce, gdzie umowa jest zawierana.
oznaczenie stron
Wymień dane obu stron transakcji – darczyńcy i obdarowanego. Powinny być to pełne dane personalne: imię, nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania oraz numer dowodu osobistego lub paszportu.
stopień pokrewieństwa
Jeśli strony są spokrewnione, wskaż stopień pokrewieństwa.
szczegóły pojazdu
Podaj pełne informacje o darowanym samochodzie: markę, rok produkcji, numer VIN, numer silnika oraz numer rejestracyjny.
wartość pojazdu
Określ wartość samochodu. To ważne dla celów podatkowych.
data przekazania pojazdu
Wskaż, kiedy samochód zostanie fizycznie przekazany obdarowanemu.
oświadczenia o prawie własności
Darczyńca powinien dołączyć oświadczenie o posiadaniu prawa własności pojazdu.
oświadczenia o darowiźnie
W umowie muszą znaleźć się oświadczenia: darczyńcy o podarowaniu samochodu (lub jego części) oraz obdarowanego o przyjęciu darowizny.
podpisy
Na końcu umowy powinny znaleźć się podpisy obu stron – darczyńcy i obdarowanego.
Pamiętaj, aby przygotować dwie kopie umowy darowizny – po jednej dla każdej ze stron. Zapewni to, że zarówno darczyńca, jak i obdarowany będą posiadali pełną dokumentację dotyczącą przekazania własności samochodu.
Darowizna może dotyczyć udziału we współwłasności samochodu. Takie rozwiązanie jest często praktykowane wśród bliskich osób, które wspólnie użytkują pojazd, lub w przypadkach, gdzie współwłasność może przynieść korzyści, na przykład w zakresie niższych składek na ubezpieczenie OC. Oczywiście darowizna nie dotyczy fizycznych części samochodu, jak wycieraczki czy fotele, lecz przenosi prawa współwłasności pojazdu jako całości.
Różnica między darowizną całego pojazdu a darowizną udziału w jego współwłasności polega na tym, że w pierwszym przypadku następuje całkowita zmiana właściciela, podczas gdy w drugim – pojazd posiada dwóch lub więcej współwłaścicieli.
Kluczowe jest tutaj prawne wyodrębnienie udziału, który ma być przedmiotem darowizny. Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa darowizny obliguje darczyńcę do przekazania określonego dobra bezpłatnie i bez żądania ekwiwalentu w zamian.
Decydując się na darowiznę udziału we współwłasności pojazdu, należy pamiętać o konieczności dokładnego sprecyzowania tego udziału w umowie oraz o potencjalnych konsekwencjach prawnych i finansowych tego rodzaju transakcji. Jest to szczególnie istotne w kontekście odpowiedzialności za pojazd, kwestii ubezpieczenia oraz możliwych rozstrzygnięć dotyczących użytkowania pojazdu przez współwłaścicieli.
Darowizna samochodu w najbliższej rodzinie może być zwolniona z opodatkowania, lecz istnieją określone warunki i procedury, które należy przestrzegać. Jeśli wartość darowizny przekracza 36 120 zł, wówczas obdarowany musi zgłosić tę transakcję do urzędu skarbowego. Zgłoszenia dokonuje się na druku SDZ-2 w ciągu sześciu miesięcy od daty przekazania pojazdu.
Należy podkreślić, że niezgłoszenie darowizny w wymaganym terminie może skutkować koniecznością zapłaty podatku oraz odpowiedzialnością karno-skarbową.
Do najbliższej rodziny, dla której przewidziano zwolnienie z podatku, zaliczają się małżonkowie, wstępni (tak jak rodzice czy dziadkowie), zstępni (np. dzieci i wnuki), pasierbowie, ojczym, macocha oraz rodzeństwo. To tzw. 0 grupa podatkowa.
Przykład:
Jeśli ojciec przekazuje synowi samochód o wartości 30 tys. zł, syn nie musi zgłaszać tego do urzędu skarbowego, chyba że w ciągu pięciu lat otrzyma od ojca kolejne darowizny, które w sumie przekroczą 36 120 zł. W takiej sytuacji obowiązkowe staje się zgłoszenie, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień z urzędem skarbowym.
Podatek od darowizny dla I grupy podatkowej (do której nie zalicza się najbliższej rodziny, czyli teściowie, zięć i synowa) od 1 lipca 2023 roku jest naliczany zgodnie z określoną skalą podatkową. Przy wartości darowizny powyżej 36 120 zł, od nadwyżki nalicza się podatek. Wysokość podatku zależy od kwoty nadwyżki oraz progów podatkowych.
Ile wynosi podatek od darowizny samochodu w przypadku dalszej rodziny i niespokrewnionych?
Podatek od darowizny samochodu dla osób z dalszej rodziny oraz niespokrewnionych jest regulowany przez różne stawki i kwoty wolne od podatku, zależnie od grupy podatkowej, do której zalicza się darczyńca i obdarowany.
W przypadku II grupy podatkowej, która obejmuje m.in. dzieci brata, wnuki siostry, rodzeństwo rodziców, małżonków rodzeństwa, należy wziąć pod uwagę, że kwota wolna od podatku wynosi 27 090 zł (od 1 lipca 2023 r.). Oznacza to, że jeśli wartość darowanego samochodu nie przekracza tej kwoty, podatek nie jest naliczany. Gdy wartość przewyższa 27 090 zł, obowiązuje opodatkowanie nadwyżki wg skali podatkowej, która zaczyna się od 7% dla kwoty do 11 833 zł, aż do 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Z kolei dla III grupy podatkowej, do której należą osoby niespokrewnione lub bardzo daleko spokrewnione, kwota wolna od podatku jest znacznie niższa – wynosi jedynie 5 733 zł. W przypadku przekroczenia tej kwoty, podatek od darowizny samochodu jest naliczany wg stawek poczynając od 12% do 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Warto pamiętać, że podatek nalicza się od wartości darowanego samochodu, a w przypadku otrzymania tylko części pojazdu, od proporcjonalnej wartości tej części. Przykładowo, jeśli ktoś otrzymuje darowiznę samochodu warte 20 tys. zł, ale jedynie połowę jego wartości, to podatek będzie naliczany od 10 tys. zł.
Podsumowując, zarówno w przypadku darowizny od dalszej rodziny (II grupa podatkowa), jak i od osób niespokrewnionych (III grupa podatkowa), istotne jest dokładne określenie wartości darowanego pojazdu i stosowne zgłoszenie do Urzędu Skarbowego, aby uniknąć nieprzewidzianych obciążeń podatkowych.
Jak zgłosić darowiznę samochodu do Urzędu Skarbowego?
Zgłoszenie darowizny samochodu w urzędzie skarbowym jest istotnym elementem przestrzegania przepisów podatkowych. W szczególności, należy zwrócić uwagę na wartość darowizny od członków najbliższej rodziny. Od 1 lipca 2023 roku, obowiązek zgłoszenia dotyczy darowizn o wartości przekraczającej 36 120 zł od jednej osoby w okresie pięciu lat. Wcześniej, do 30 czerwca 2023 r., limit ten wynosił 10 434 zł.
Przykładem może być sytuacja, gdy ojciec podaruje synowi samochód warty 30 tys. zł. W takim przypadku, syn nie ma obowiązku zgłaszania tej darowizny do urzędu skarbowego, o ile w ciągu pięciu lat od otrzymania darowizny nie przekroczy łącznej kwoty 36 120 zł od tego samego darczyńcy. Jednak warto pamiętać o ewentualnych wcześniejszych darowiznach od tej samej osoby, które mogą zbliżać do przekroczenia tego limitu.
W sytuacji, gdy darowizna nie zostanie zgłoszona, a jej wartość przekroczy 36 120 zł, obdarowany może być zobowiązany do zapłaty podatku oraz narażony na konsekwencje karno-skarbowe. Przykładowo, jeśli darowizna wynosi 37 tys. zł, a nie zostanie zgłoszona w terminie 6 miesięcy, należy opłacić podatek od kwoty 880 zł, która jest nadwyżką ponad limit wolny od podatku dla I grupy podatkowej.
Darowizna samochodu a przerejestrowanie
Przekazanie samochodu w formie darowizny to ważny krok wymagający formalności prawnych, w tym zgłoszenia zmiany właściciela pojazdu w wydziale komunikacji (starostwo powiatowe, urząd miasta lub urząd dzielnicy).
W ciągu 30 dni od otrzymania darowizny należy się udać do wydziału komunikacji, mając przy sobie następujące dokumenty:
oryginał umowy darowizny samochodu, potwierdzający przekazanie pojazdu,
dowód rejestracyjny pojazdu,
dowód tożsamości – dowód osobisty lub paszport (w przypadku cudzoziemców spoza Unii Europejskiej wymagany jest paszport z ważną wizą lub karta pobytu),
zaświadczenie o pozytywnym wyniku badań technicznych pojazdu (jeśli jest wymagane),
dowód aktualnego ubezpieczenia pojazdu.
Ważne jest, aby pamiętać, iż obowiązek zgłoszenia darowizny w wydziale komunikacji spoczywa nie tylko na osobie obdarowanej (nabywcy), ale także na darczyńcy (zbywcy).
Darowizna samochodu a ubezpieczenie OC - co trzeba wiedzieć?
Po podarowaniu samochodu, istotnym krokiem jest zgłoszenie tej zmiany do ubezpieczyciela, u którego dotychczasowy właściciel posiadał polisę OC. Należy pamiętać, że na dokonanie tego zgłoszenia ma się 14 dni od daty darowizny, co jest krótszym terminem niż zgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego.
Kontynuacja lub wypowiedzenie OC
Obdarowany ma możliwość wyboru, czy chce kontynuować istniejącą polisę OC, czy też wypowiedzieć ją bez dodatkowych opłat. Często korzystniejsze może okazać się drugie rozwiązanie, szczególnie jeśli nowy właściciel ma zniżki za bezszkodową jazdę i może znaleźć bardziej atrakcyjną ofertę ubezpieczenia. Jest to ważny aspekt, ponieważ polisa OC nie odnawia się automatycznie po jej wygaśnięciu.
Zwrot składki OC
Warto również zaznaczyć, że w przypadku, gdy osoba obdarowana zdecyduje się na wypowiedzenie aktualnej polisy OC, darczyńca może ubiegać się o zwrot części składki za okres, w którym polisa nie będzie już wykorzystywana. Taka możliwość zwrotu części składki jest korzystnym rozwiązaniem, które w niektórych sytuacjach może oznaczać odzyskanie znaczącej kwoty.
Darowizna samochodu firmowego wykupionego z leasingu
Darowizna samochodu wykupionego po zakończeniu umowy leasingowej niesie ze sobą specyficzne uwarunkowania prawne. Gdy przedsiębiorca, po zakończeniu umowy leasingowej, staje się właścicielem pojazdu i decyduje się na jego przekazanie w formie darowizny, nawet członkowi rodziny, sytuacja podatkowa wygląda odmiennie niż w przypadku zwykłej sprzedaży.
Zgodnie z najnowszymi interpretacjami przepisów podatkowych, w sytuacji, gdy samochód po leasingu jest przekazywany jako darowizna, nie powinno dochodzić do naliczania podatku od darowizny. Jest to znaczące uproszczenie, które może być korzystne dla przedsiębiorców rozważających przekazanie pojazdu swoim bliskim lub innym podmiotom.
Jednakże, jeśli zamiast darowizny pojazd będzie przedmiotem sprzedaży, to taka transakcja już podlega opodatkowaniu. To ważna różnica, która może wpływać na decyzję przedsiębiorcy o sposobie dysponowania pojazdem po zakończeniu umowy leasingowej.
Takie rozróżnienie w prawie podkreśla potrzebę dokładnego zapoznania się z obowiązującymi regulacjami podatkowymi i prawidłowego dokonania wszystkich niezbędnych formalności, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień i zapewnić legalność całego procesu przekazywania pojazdu.
Sprzedaż samochodu otrzymanego w darowiźnie
Podczas rozważania sprzedaży samochodu uzyskanego w drodze darowizny, należy wziąć pod uwagę istotne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Chociaż sama darowizna samochodu nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, sytuacja zmienia się, gdy mowa o sprzedaży tego pojazdu.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, dochód ze sprzedaży samochodu jest traktowany jako źródło przychodów i podlega opodatkowaniu, chyba że sprzedaż nastąpi po upływie określonego okresu. W przypadku rzeczy ruchomych, jakim jest samochód, ten okres wynosi pół roku od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie pojazdu.
Przykład:
Piotr otrzymał samochód w darowiźnie 10 stycznia, a sprzedał go 2 sierpnia tego samego roku, podatek PIT nie będzie naliczany, ponieważ minęło pół roku od nabycia.
W sytuacji, gdyby samochód otrzymano 10 stycznia, a sprzedano 28 lipca, sprzedaż podlegałaby opodatkowaniu zgodnie ze skalą podatkową, a podatek należy rozliczyć w deklaracji PIT-36 do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Zatem, aby uniknąć opodatkowania dochodu z tytułu sprzedaży samochodu otrzymanego w darowiźnie, ważne jest, aby sprzedaż nastąpiła po upływie wskazanego okresu karencji.
Podsumowanie:
W przypadku darowizny samochodu nie ma konieczności sporządzenia aktu notarialnego, umowa powinna jednak być sporządzona na piśmie.
To, ile wynosi podatek od darowizny jest uzależniony od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym.
Osoby z najbliższej rodziny nie są zobowiązanie do zapłacenia podatku, jeśli darowizna zostanie zgłoszona w ciągu sześciu miesięcy do Urzędu Skarbowego.
Źródła:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny
Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
Większość poszkodowanych kierowców zastanawia się jak obliczyć utratę wartości samochodu po wypadku. Istnieje dla niego kilka rozwiązań, które może wykorzystać bez strat finansowych. Oprócz tego przysługują mu inne świadczenia, które pomogą mu wrócić do zdrowia.
Wielu poszkodowanych po uzyskaniu odszkodowania ma poważne wątpliwości. Czy otrzymali odszkodowanie we właściwej wysokości? Jeżeli masz wątpliwości, czy wycena szkody samochodu jest właściwa, kalkulator byłby bardzo pomocny. Czy jednak jest on dostępny dla poszkodowanych?
Wielu kierowców przed zakupem samochodu zwraca uwagę m.in. na wskaźniki spalania. Im jest ono większe, tym więcej będzie trzeba wydawać na zakup paliwa. Chcesz sprawdzić, ile paliwa na 100 przejechanych kilometrów spala samochód? Możesz to zrobić na kilka sposobów.
Posiadanie pojazdu, takiego jak samochód, motorower czy ciągnik, wiąże się z obowiązkiem regularnego przeprowadzania badań technicznych, znanych również jako przegląd rejestracyjny.
